Hoe kan je een geadopteerde in jouw omgeving die hulp zoekt ondersteunen?

Veel mensen ervaren het zoeken naar hulp als iets groots of lastigs. Als omgeving wil je hier vaak goed mee omgaan en je vriend, partner, broer/zus of kind graag ondersteunen. Thema’s als afstand en adoptie kunnen voor sommige geadopteerden veel impact hebben. Dit geldt ook voor betrokkenen in hun omgeving zoals vrienden, kinderen, adoptieoudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen. en partners. Ook kunnen er bepaalde gevoeligheden zijn waarmee het handig is om rekening te houden. Soms weet je als naaste van iemand met een adoptieachtergrond niet wat je zou kunnen doen of bieden. In dit artikel geven we daarom achtergrondinformatie over afstand en adoptie en een aantal praktische tips waarmee jij iemand met een adoptieachtergrond kunt ondersteunen.    

Afstand en adoptie  

Bij afstand en adoptie wordt vaak gedacht aan de fysieke scheiding tussen het kind en de biologische oudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen.. Maar de impact van afstand en adoptie is breder dan dat. Het gaat ook om de scheiding met iemands oorsprong, cultuur en familiegeschiedenis. Na de afstand van het herkomstland, komt de adoptie naar een ander land en cultuur. Adoptie betekent niet alleen het opgroeien bij een nieuw gezin, maar ook het moeten aanpassen aan het leven en alles wat dit met zich mee kan brengen in een ander land. Dit is vaak heel anders dan waar men vandaan komt. Het is ook goed om daaraan te denken als je een dierbare met een adoptieachtergrond wilt ondersteunen.  

Omgaan met gevoelens en trauma 

Elk geadopteerd persoon is uniek en heeft een eigen verhaal. Er is dus niet slechts één probleem of klacht die voor iedere geadopteerde geldt. Er is daarom ook niet één type ondersteuning. Wel zijn er thema’s en onderwerpen die vaker herkend worden door mensen met een adoptieachtergrond. Je kunt daarbij denken aan: gevoelens van leegte of eenzaamheid, boosheid, verlatingsangst, loyaliteit(sconflict), je anders voelen, nergens bij horen, identiteitskwesties of discriminatie.  Deze gevoelens en thema’s kunnen los staan van de adoptie of juist een gevolg ervan zijn. Soms kan er bij afstand en adoptie ook sprake zijn van een trauma. 

Met trauma bedoelen we dat een gebeurtenis zo veel impact heeft gehad, dat het een lange tijd een negatieve invloed heeft op hoe iemand zich voelt, of op hun gedrag. We maken allemaal wel eens vervelende dingen mee en na een tijd raakt de herinnering daarvan op de achtergrond. Bij iemand met een trauma is dat niet het geval. Daar blijft de herinnering van wat er is gebeurd veel nare gevoelens en gedachten oproepen. Meestal is het gemakkelijker om te begrijpen hoe iemand zich voelt, als je weet wat diegene heeft meegemaakt. En als je een dierbare hebt met een adoptieachtergrond, kan het helpend zijn om iets te weten over wat hij/zij heeft meegemaakt om zo diegene beter te kunnen ondersteunen. Let er daarbij op dat je de persoon altijd zelf laat vertellen wat diegene wilt vertellen, probeer niet in te vullen.  

Een trauma (op jonge leeftijd) kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je moeite hebt om anderen te vertrouwen of het moeilijk vindt om emoties te controleren. Sommige mensen die geadopteerd zijn vinden het moeilijk om hulp te vragen en houden mensen op afstand, terwijl anderen juist veel beroep doen op een ander. Ook zien we wel eens dat een trauma invloed kan hebben op hoe iemand reageert op stressvolle en nieuwe situaties. Of je kunt last krijgen van hyperalertheid, en moeite om je te concentreren of ontspannen. 

Dit zijn maar enkele voorbeelden, maar deze uitingen van trauma kunnen beïnvloeden hoe jouw dierbare reageert op het aannemen van of vragen om hulp.  

Naasten en het aanbieden van hulp  

Als je iemand bent die anderen graag helpt, kan het best lastig zijn als iemand je hulp niet kan of wil aanvaarden. Je kunt misschien het gevoel krijgen dat diegene ondankbaar is of niet langer om je geeft, maar vaak is dat niet het geval. Mensen met een adoptieachtergrond kunnen bang zijn om hun dierbaren te verliezen en kunnen daardoor per ongeluk iets doen, waarmee ze mensen juist wegduwen (denk bijvoorbeeld aan vastklampen aan of juist afstoten van anderen). Als jij als naaste het dan opgeeft, wordt de angst van de geadopteerde juist werkelijkheid.  

Dit maakt het lastig om te weten hoe je iemand goed kan helpen. Het is belangrijk om te begrijpen dat het probleem vaak niet bij jou ligt. Probeer begrip te hebben voor de situatie van de ander, blijf toenadering zoeken en je hand uitsteken. Vandaag of morgen pakken ze de hand misschien nog niet of duwen ze die weg, maar als je je hand blijft uitsteken, laat je zien dat je er voor ze bent. Hierdoor kan een geadopteerde het gevoel krijgen dat ze gesteund wordt. Ook als je niet direct kan helpen. Hierbij is het belangrijk om als dierbare niet over je eigen grenzen te gaan of jezelf weg te cijferen.   

Wat bedoelen we eigenlijk als we dat zeggen: jezelf wegcijferen? Eigenlijk heel simpel: je moet ook letten op jezelf als je hulp aan een ander biedt. Je kunt hierbij denken aan het constant luisteren naar je dierbare, maar nooit mogen reageren, ook al wil je zelf ook gehoord worden. Je behoefte om zelf gehoord te worden en dit telkens wegstoppen, is een voorbeeld van zo’n grens die je overgaat. ‘Over je grenzen gaan’ betekent dat je meer doet dan wat je zelf wilt en/of kunt. Voor meer specifieke handvatten om je eigen grenzen te bewaken kun je kijken op de websites van andere instanties die we onderaan deze pagina op een rijtje hebben gezet. 

Hieronder volgen een aantal praktische tips die samengesteld zijn door het loket van INEA. Het zijn tips waar je aan kan denken als je een (geadopteerde) dierbare wilt helpen.  

Praktische tips

1. Informeer jezelf: zorg ervoor dat je (meer) kennis krijgt over afstand en adoptie en de uitdagingen waarmee geadopteerde personen te maken kunnen krijgen. Hierdoor kun je mensen die geadopteerd zijn misschien beter begrijpen en ondersteunen. 

2. Luister en erken: bied een luisterend oor en erken de ervaringen en gevoelens van de geadopteerde. Probeer de emoties niet af te zwakken en heb respect voor het persoonlijke verhaal van de persoon die geadopteerd is.   

3. Bied emotionele steun: wees beschikbaar tijdens moeilijke momenten en toon geduld en begrip. Ondersteun zelfontdekking als diegene daar behoefte aan heeft. Als je deze steun niet zelf wilt of kunt bieden, denk dan mee over andere personen die dit wel zouden kunnen.   

4. Respecteer grenzen: heb aandacht voor hoe gevoelig en ingewikkeld afstand en adoptie kan zijn. Geef de geadopteerde altijd de ruimte om wel of niet iets te delen en om wel of niet in gesprek te gaan.   

5. Moedig professionele hulp aan: erken de waarde van professionele hulp en moedig de geadopteerde aan om ondersteuning te zoeken als deze er zelf aan toe is.    

6. Betrek iemand bij activiteiten binnen jullie familie of vriendenkring. Het gevoel ergens bij te horen kan van belang zijn voor het welzijn. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan kunst en cultuur uitjes die aansluiten bij de geadopteerde als diegene hier behoefte aan heeft. 

7. Let op wat je aankan: Bedenk goed wat je zelf wilt en of je dat echt aankunt. Besef dat je geen behandelaar bent, maar iemands partner, kind, ouder, broer, zus of vriend(in).  

Tips om ook je eigen grenzen bewaken: 

Voor partners, familie & vrienden | Jellinek, deze gaat specifiek over verslaving, maar er staan handige tips op de site en een handige zelftest over hoeveel druk je ervaart bij het helpen van je dierbare.  

Ondersteuning van naasten – GGZ Centraal, deze site van GGZ centraal geeft een overzicht van plekken waar informatie en ondersteuning te vinden is als naasten.  

Naasten in Kracht – Naasten in Kracht, dit is een site voor naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid en hier kan je tips, inspiratie en steun krijgen.