Ik wil mijn adoptie terugdraaien

Denk je eraan om je adoptie terug te draaien? Wil je weten wat dat betekent en wat de gevolgen daarvan zijn? Dit artikel geeft antwoord op vragen of én wanneer een verzoek tot herroeping van de adoptie ingediend kan worden, hoe dat beslist wordt en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn.

De procedure

Als je je adoptie ongedaan wil maken, kun je een verzoek indienen bij de rechtbank. Een rechter moet namelijk beslissen over zo’n verzoek. Een verzoek tot terugdraaien van de adoptie wordt ook wel een verzoek tot herroeping van de adoptie genoemd. Zo’n verzoek moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Maar, eerst is het belangrijk om te weten hoe de adoptie tot stand is gekomen. Een adoptie wordt door een rechter of gerechtelijke instantie uitgesproken. Dit kan op drie verschillende manieren gebeuren, namelijk door:   

• Een Nederlandse rechter; 
• Een buitenlandse (gerechtelijke) instantie;  
• De Nederlandse rechter én een buitenlandse (gerechtelijke) instantie.   

De procedure die doorlopen moet worden voor het herroepen van de adoptie hangt af van de manier van totstandkoming. Een adoptie die is uitgesproken door een Nederlandse rechter kan op een andere manier herroepen worden dan een adoptie die is uitgesproken door een buitenlands (gerechtelijk) orgaan. 

De procedure als de adoptie is uitgesproken door Nederlandse rechter 

Als de adoptie door een Nederlandse rechter is uitgesproken, kan je volgens de nationale wetgeving als geadopteerde de rechtbank vragen om de adoptie ongedaan te maken. Dit doe je door een verzoek in te dienen bij de rechtbank. Dit kan alleen via een advocaat. De rechtbank zal vervolgens oordelen over het verzoek. Het verzoek kan alleen worden toegewezen als is voldaan aan de volgende voorwaarden: 

1. De herroeping is in het kennelijk belang van de geadopteerde;  
2. De rechter is van de redelijkheid van de herroeping in gemoede overtuigd (dit betekent dat de rechter de herroeping redelijk moet vinden);  
3. Het verzoek is niet eerder dan twee jaren en niet later dan vijf jaren na de dag, waarop de geadopteerde meerderjarig is geworden ingediend (dus van je 20e verjaardag tot de laatste dag waarop je 22 jaar bent)  

Volgens de wet moet de rechter bij de beoordeling van het verzoek ook de meningen van andere betrokkenen meewegen. Er kan dus ook naar de mening van de adoptieoudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen., de kinderen en/of partner van de geadopteerde worden geluisterd door de rechter.  

Wil je je adoptie herroepen voor je 20e verjaardag of ná je 23e verjaardag? Dan val je buiten de herroepingstermijn. Soms wordt er een uitzondering op de herroepingstermijn gemaakt. Bijvoorbeeld wanneer de rechter van oordeel is dat de herroepingstermijn in strijd is met het recht op privé- en/of familieleven van de geadopteerde. In zulke gevallen kan de rechter het verzoek tot herroeping, ondanks de in de wet genoemde termijn, tóch toewijzen. INEA kan hierbij ondersteunen. 

Op de site van de Rechtspraak is meer informatie te vinden over het proces van het herroepen van een adoptie die is uitgesproken door een Nederlandse rechter.  

De procedure als de adoptie is uitgesproken door buitenlandse instantie

Adoptie kan ook uitgesproken worden in het land van herkomst. Ook als de adoptie door een buitenlandse (gerechtelijke) orgaan is uitgesproken, kan een geadopteerde de rechtbank verzoeken om de adoptie ongedaan te maken. De Nederlandse rechter zal dan eerst nagaan of hij bevoegd is om het verzoek te behandelen. Dit betekent dat eerst gekeken moet worden of de Nederlandse rechter volgens de wet over het verzoek mag beslissen. Als de Nederlandse rechter over het verzoek mag beslissen, moet er worden bepaald aan welk recht het verzoek getoetst moet worden (oftewel welk recht van toepassing is op het verzoek tot herroeping). De Nederlandse wet bepaalt namelijk niet welk recht van toepassing is op de herroeping van een in het buitenland uitgesproken adoptie. De Nederlandse rechter kan hierachter komen door goed te kijken naar de wettekst en de toelichting op de wettekst (de kamerstukken). Meestal is dit het recht van het land waar de adoptie is uitgesproken. De rechter zal dan het verzoek toetsen aan het recht van het land waar de adoptie is uitgesproken, en kijken of het volgens dat recht mogelijk is om een adoptie te herroepen. De adoptie zou misschien ook herroepen kunnen worden in het land waar de adoptie tot stand is gekomen.  

De procedure als de adoptie is uitgesproken door Nederlandse rechter én buitenlandse instantie

Het kan zijn dat de adoptie is uitgesproken in het land van herkomst en dat de adoptie vervolgens in Nederland nogmaals is bekrachtigd. Dit betekent dat de adoptie is uitgesproken in het land van herkomst én bij de Nederlandse rechtbank. Wanneer een adoptie door een Nederlandse rechter en een buitenlandse (gerechtelijk) orgaan is uitgesproken, dient de adoptie door beide te worden herroepen. De twee procedures die hierboven beschreven staan dienen dus allebei te worden doorlopen.  

De gevolgen 

Een herroeping van de adoptie kan op allerlei gebieden gevolgen hebben, bijvoorbeeld op het gebied van de juridische familieband, het erfrecht en de geslachtsnaam. Hieronder zullen de belangrijkste, praktische gevolgen worden besproken. 

1. De familierechtelijke betrekking

Door de herroeping van de adoptie ben je juridisch gezien niet meer het kind van je adoptieouder(s). Alle familierechtelijke betrekkingen die tussen jou en je adoptieouders en hun familie bestonden houden op te bestaan. Zij zijn dus juridisch gezien niet meer je ouders. Als de adoptie is uitgesproken in het land van herkomst, zal de adoptie ook daar, indien mogelijk, moeten worden herroepen om de familiebanden te verbreken.  

Het kan voorkomen dat er op jouw originele geboorteakte geen gegevens van je oorspronkelijke ouders staan. Weet je wel wie je biologische oudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen. zijn? Dan kan je aan de rechter vragen om dit via de rechtbank officieel vast te stellen. Je zal dan moeten bewijzen wie je oorspronkelijke ouders zijn. Dit kan je doen doormiddel van DNA-tests of andere verklaringen.  

2. Het erfrecht 

Wanneer iemand overlijdt, wordt de nalatenschap (de erfenis) in eerste instantie verdeeld over iemands partner en kinderen. De wet geeft hierbij aan dat het gaat om personen die in ‘familierechtelijke betrekking’ tot de overledene staan. Dit betekent dat je juridisch gezien familie moet zijn om aanspraak te kunnen maken op de erfenis (tenzij anders is overeengekomen in bijvoorbeeld een testament).  

Als iemand geadopteerd wordt, worden de familierechtelijke banden tussen de geadopteerde en de biologische familie verbroken. De geadopteerde is daardoor juridisch kind van de adoptieouders geworden. De geadopteerde is juridisch gezien geen kind meer van de biologische ouders. Als één van de ouders overlijdt, zal de geadopteerde van de adoptieouders erven. Ook zullen de adoptieouders van de geadopteerde erven als hij/zij ongehuwd komt te overlijden en nog geen eigen kinderen heeft. Als geadopteerde kan je geen aanspraak meer maken op een deel van de erfenis bij overlijden van één van de biologische ouders.  

Als een adoptie herroepen wordt, zullen je biologische ouders weer juridisch gezien als je ouders worden aangemerkt. Dit betekent dat alle familierechtelijke banden die vóór de adoptie bestonden, weer herleven. Je erft dan niet meer van je adoptieouders en zij erven niet meer van jou. Wil je de adoptie herroepen, maar wel ervoor zorgen dat je adoptieouders van jou erven of andersom? Dat kan je vast laten leggen in een testament.  

3. Naam veranderen

Door de herroeping van de adoptie krijg je weer de achternaam van je biologische ouders. Weet je je achternaam niet? Dan kan de rechter tegelijk met het verzoek om herroeping van de adoptie gevraagd worden om een achternaam vast te stellen. 

4. De nationaliteit 

Als je je adoptie wilt herroepen, heeft dit geen gevolgen voor je nationaliteit. Als je een Nederlands paspoort hebt, zul je de Nederlandse nationaliteit behouden. Of je de nationaliteit van het land van herkomst krijgt, hangt af van de regelgeving van dat land.  

De kosten

Het is mogelijk om een adoptie te herroepen. Over dit verzoek moet een rechter beslissen. Hier zijn kosten aan verbonden. Om een verzoek in te dienen bij de rechtbank moet je griffierechten betalen. Dit zijn kosten voor de behandeling van de zaak door de rechter. De hoogte van het griffierecht wordt elk jaar opnieuw bepaald en bedraagt dit jaar (in 2024) € 320,-. Dit griffierecht moet binnen vier weken na het indienen van het verzoek betaald zijn. Op de site van de rechtspraak kun je meer lezen over het griffierecht. Heb je een laag inkomen en kan je dit niet betalen? Dan kan je bij de gemeente bijzondere bijstand aanvragen voor de griffiekosten. De gemeente bepaalt of je de bijzondere bijstand ook ontvangt. Voor meer informatie kun je contact opnemen met je eigen gemeente. 

Het is verplicht om je bij een verzoek om herroeping van adoptie bij te laten staan door een advocaat. Een advocaat heeft een uurtarief. In sommige gevallen worden bepaalde werkzaamheden voor een vast bedrag verricht. Voor meer informatie over de kosten kan je vooraf bij een advocaat advies inwinnen, door bijvoorbeeld even te bellen. Kan je de kosten van een advocaat niet of slechts voor een deel betalen? Mogelijk kom je in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit betekent dat de kosten geheel of gedeeltelijk voor je worden zullen betaald. Hoeveel subsidie je ontvangt hangt af van je inkomen en eigen vermogen. Meer informatie over gesubsidieerde rechtsbijstand kan je op de site van de rechtsbijstand vinden.  

Wat kan INEA voor je betekenen?  

Het herroepen van je adoptie kan een moeilijke keuze zijn, waarbij je misschien veel zal moeten afwegen. Medewerkers van het loket kunnen een luisterend oor bieden voor jouw verhaal en de afwegingen die je moet maken. Daarnaast kunnen de medewerkers van het loket je uitgebreid informeren over de procedure van het herroepen van de adoptie en je meenemen langs de verschillende stappen en fases hiervan. Zo kan er meer uitleg gegeven worden over de herroepingstermijn, de beoordeling door de rechter en ervaringen van anderen hiermee. Ook kunnen de medewerkers van het loket de gevolgen voor jou als persoon met je bespreken en nagaan wat voor impact een dergelijke beslissing zou hebben op jouw leven.  

Heb je al besloten dat je je adoptie wil herroepen? Dan kan INEA je helpen bij het vinden van een advocaat. Op basis van jouw wensen en onze database kan er een geschikte advocaat aan je gekoppeld worden die jou bijstaat in het verzoek tot herroepen van je adoptie. Er kan een standaardbrief overhandigd worden, die je naar de advocaat kan toesturen. In deze brief staat alle relevante informatie die nodig is en welke informatie je zelf nog verder moet aanvullen. Ook kan INEA met je meekijken naar de kosten die verbonden zijn aan de procedure.  

Kortom, heb jij vragen over juridische aspecten van je adoptie, denk jij erover om je adoptie te herroepen of heb je behoefte aan andere informatie? Neem dan contact op. 

Update

Mei 2023