Je achternaam is belangrijk. Je achternaam hoort bij wie je bent. Je achternaam laat ook zien bij welke familie je hoort en soms ook bij welke cultuur. Als een kind geadopteerd wordt, krijgt het meestal de achternaam van één van de adoptieoudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen.. De oorspronkelijke achternaam van het kind vervalt meestal.
Heb je de Nederlandse nationaliteit en wil je je huidige achternaam die je van je adoptieouder(s) hebt gekregen, veranderen? Wil je bijvoorbeeld de achternaam die je van je biologische ouder(s) hebt gekregen? Dat kan in best veel gevallen. In dit artikel leggen we uit hoe je dit kunt doen en wat de voorwaarden zijn.
Wat moet je zelf doen?
Voor het veranderen van je achternaam hoef je niet naar de rechter en heb je daarom ook geen advocaat nodig. Je kunt zelf een verzoek indienen bij de Dienst Justis van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Dit doe je met een speciaal aanvraagformulier. Dit aanvraagformulier vind je op: www.justis.nl/producten/naamswijziging.
Je kunt het aanvraagformulier van Justis digitaal invullen en versturen via de website van Justis. Hiervoor heb je een DigiD nodig. Heb je nog geen DigiD? Dan kun je een DigiD aanvragen op: www.digid.nl.
Wil je het formulier van Justis liever op papier indienen? Dan kun je het formulier printen, met pen invullen en per post opsturen naar:
Ministerie van Justitie en Veiligheid
T.a.v. Justis
Afdeling V&T/Naamswijziging
Postbus 20300
2500EH Den Haag
Alleen helemaal ingevulde formulieren met een handtekening erop worden verwerkt door Justis.
Je moet ook andere documenten meesturen met je aanvraag. Welke documenten dit zijn, hangt af van de procedure die je kiest.
Er zijn in principe twee verschillende procedures voor mensen met een adoptieachtergrond. Deze worden aangegeven met een code: C1 en C3. Beide procedures worden hieronder uitgelegd. Daar wordt ook duidelijk gemaakt welke documenten je moet meesturen.
Doe je de aanvraag digitaal? Dan heb je digitale versies van de andere documenten nodig. Als je de aanvraag op papier doet, dan kun je papieren kopieën van de gevraagde documenten meesturen met het ingevulde aanvraagformulier.
Hieronder wordt eerst de C3-procedure uitgelegd. De reden hiervoor is dat de meeste mensen met een adoptieachtergrond die hun achternaam willen veranderen, hun oorspronkelijke achternaam terug willen krijgen – en juist daarvoor is de C3-procedure bedoeld.
De C3-procedure: adoptie
De C3-procedure ziet op het veranderen van je achternaam na adoptie. Deze procedure is er voor mensen met een adoptieachtergrond die hun huidige achternaam willen veranderen in de achternaam die zij van hun biologische ouder(s) hebben gekregen. Je kiest dus voor deze procedure wanneer je weer de achternaam wilt hebben die je voor je adoptie had. Het gaat daarmee om het herstellen van je vroegere achternaam.
Je moet in deze procedure kunnen bewijzen welke achternaam je voor je adoptie had. Dit kan door een officieel document te laten zien waarop je vroegere achternaam staat. Je vroegere achternaam zou bijvoorbeeld op je geboorteakte en/of adoptieakte kunnen staan.
Bij een C3-procedure moet je de volgende documenten meesturen met het volledig ingevulde aanvraagformulier:
- kopie van je paspoort of identiteitsbewijs;
- kopie van een recent afschrift van je geboorteakte. Deze kopie moet in kleur zijn en mag niet ouder zijn dan 3 maanden. Ook moet de stempel met de datum van afgifte van de kopie goed te zien zijn;
- bewijs (kopie) van je adoptieakte; en
- bewijs waaruit blijkt wat je achternaam vóór je adoptie was. Justis heeft aangegeven dat dit bewijs je adoptieakte is.
De C1-procedure: psychische hinder
De C1-procedure is voor mensen die hun achternaam willen veranderen omdat ze daar psychische hinder van hebben. Dit betekent dat je heel erg veel last hebt van je huidige achternaam.
Je kunt deze procedure bijvoorbeeld volgen als je weet welke achternaam je voor je adoptie had, maar dit niet kunt bewijzen, omdat je geen officieel document hebt waarop je vroegere achternaam staat. Je kunt dan niet de C3-procedure volgen, maar wel de C1-procedure.
Je kunt de C1-procedure ook volgen wanneer je niet de achternaam wilt hebben die je voor je adoptie had, maar je liever een andere achternaam wilt hebben. Deze naam mag je in principe zelf uitkiezen. Wel gelden er enkele voorwaarden.
De achternaam die je graag wilt hebben (je wensnaam) mag nog niet in Nederland voorkomen. Om te controleren of je wensnaam nog niet in Nederland voorkomt, kun je in de familienamenbank van het CBG kijken (www.cbgfamilienamen.nl/nfb/). Dit is gratis.
Verder moet je wensnaam Nederlands klinken. Dit betekent dat je wensnaam uitspreekbaar moeten zijn in het Nederlands. Wat bijvoorbeeld niet mag, is een naam die alleen maar uit medeklinkers bestaat.
Ook heb je een verklaring van een psycholoog of psychiater nodig die laat zien dat je heel erg veel last hebt van je huidige achternaam én dat je heel erg veel last hebt van het niet hebben van je wensnaam. Het moet dus ook duidelijk zijn dat je je door het krijgen van je wensnaam beter gaat voelen.
Hiervoor moet de psycholoog of psychiater de Bijsluiter psychische hinder van Justis invullen. Deze is te vinden op de website van Justis (www.justis.nl).
Meestal is één gesprek met een psycholoog of psychiater genoeg. Vaak is het mogelijk om dit gesprek digitaal te doen. De psycholoog of psychiater mag geen (familie)relatie met je hebben.
Je kunt op het aanvraagformulier aangeven wat je (1e) gewenste achternaam is. Voor de zekerheid zou je bij de toelichting ook een 2e, 3e of zelfs 4e wensnaam kunnen opgeven. Dit voor het geval dat je 1e (en 2e en 3e) wensnaam niet wordt goedgekeurd door Justis. Bijvoorbeeld omdat je 1e wensnaam heel erg veel voorkomt in Nederland. Of omdat je 1e wensnaam niet in het Nederlands kan worden uitgesproken.
Bij een C1-procedure moet je de volgende documenten meesturen met het aanvraagformulier:
- kopie van een recent afgegeven afschrift van je geboorteakte. Deze kopie moet in kleur zijn en mag niet ouder zijn dan 3 maanden. Ook moet de stempel met de datum van afgifte van de kopie goed te zien zijn;
- kopie van je paspoort of identiteitsbewijs; en
- ingevulde Bijsluiter psychische hinder (niet ouder dan 6 maanden).
Wat doet Justis?
Als Justis je aanvraag om naamsverandering heeft ontvangen, neemt Justis verschillende stappen voordat de beslissing wordt genomen.
1. Registreren
Na ontvangst van je aanvraag wordt deze verwerkt. Alle belangrijke informatie wordt geregistreerd. Dit duurt maximaal 3 weken.
2. Controleren en ontvangstbevestiging
Na de registratie van je aanvraag kijkt Justis of deze compleet is. Ook stuurt Justis je een ontvangstbevestiging. Heb je je aanvraag digitaal gedaan? Dan krijg je de bevestiging digitaal. Als je de aanvraag op papier hebt gedaan, dan krijg je een papieren bevestiging. Justis controleert ook of er misschien nog belangrijke documenten ontbreken en laat het weten als dat zo is. Je kunt de documenten dan alsnog aan Justis sturen. Deze fase duurt maximaal 12 weken.
3. Betalen en informeren
Na de ontvangstbevestiging krijg je ook nog een bericht van Justis met het verzoek om te betalen. Zodra je dat hebt gedaan, krijg je daarvan bericht.
4. Beslissen
Na de betaling neemt Justis de beslissing. Dit duurt maximaal 8 weken. Je krijgt dan dus bericht of je aanvraag om naamsverandering is goedgekeurd of niet.
Een C1-verzoek (psychische hinder) wordt gelukkig bijna altijd toegewezen. Een C3-verzoek (adoptie) kan alleen worden toegewezen als je officieel bewijs hebt waarop staat wat je achternaam was voordat je werd geadopteerd.
5. Bezwaar
Ben je het niet eens met de beslissing van Justis? Dan kun je binnen 6 weken gratis bezwaar maken. Dit kan digitaal of op papier. Na 6 weken wordt je bezwaar niet meer behandeld.
Als je bezwaar maakt, wordt de beslissing helemaal opnieuw bekeken door Justis. De beslissing op bezwaar volgt binnen 12 weken na de beslissing.
Ben je het ook niet eens met de beslissing op bezwaar? Dan kun je in beroep bij de rechtbank van je woongemeente. Hiervoor heb je een advocaat nodig. Krijg je gelijk van de rechtbank? Dan neemt Justis je aanvraag opnieuw in behandeling. Krijg je ongelijk van de rechtbank? Dan kun je in hoger beroep bij de Raad van State.
6. Definitief besluit: Koninklijk Besluit
Als de 6 weken voor het indienen van bezwaar voorbij zijn en er geen bezwaar is ingediend, dan is de beslissing van Justis definitief. Als je aanvraag om naamswijziging is goedgekeurd, worden je huidige achternaam veranderd bij Koninklijk Besluit. Dit betekent dat de Koning de beslissing van Justis ondertekent. Je krijgt dan een officieel uittreksel van het Koninklijk Besluit. Het Ministerie van Justitie en Veiligheid stuurt dit uittreksel naar je adres.
Deze laatste stap duurt 12 weken (3 maanden).
Meer informatie over de procedure bij Justis en de stappen die je moet zetten, vind je op de website van Justis (www.justis.nl/producten/naamswijziging). Je kunt op deze website ook een brochure lezen voor meer informatie over het veranderen van je achternaam.
Hoe lang duurt de procedure in totaal?
In de meeste gevallen beslist Justis binnen 20 weken (ongeveer 4.5 maand) na het indienen van je aanvraag. De totale procedure – van het indienen van het aanvraagformulier bij Justis tot en met het Koninklijk Besluit – duurt in principe ongeveer 9 maanden. Soms duurt het langer. Bijvoorbeeld wanneer je niet de vereiste documenten hebt meestuurt. Of wanneer je niet aangeeft waarom je om naamswijziging vraagt. De procedure duurt ook langer wanneer je bezwaar maakt.
Nieuwe achternaam op je geboorteakte, in de BRP en op andere documenten
Als je achternaam wordt veranderd, dan informeert Justis de burgerlijke stand. De ambtenaar van de burgerlijke stand voert de naamswijziging door in je geboorteakte.
Hierna wordt de wijziging van de achternaam verwerkt in de Basisregistratie Personen (BRP). Dit doet de gemeente waar je woont.
Overheidsinstanties die zijn aangesloten bij de BRP zien automatisch jouw nieuwe achternaam. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Belastingdienst.
Aan alle andere instanties en organisaties zul je zelf moeten doorgeven dat je achternaam is veranderd. Bij jouw woongemeente kun je navragen welke instanties en organisaties dit zijn.
Denk er verder aan om je paspoort of ID-kaart en, als je die hebt, je rijbewijs te vervangen. Op het moment dat je een andere achternaam hebt gekregen, zijn de namelijk niet meer geldig!
Je kunt je achternaam meestal ook laten aanpassen op diploma’s, certificaten en cijferlijsten. Dit doe je via de diplomahulp van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Kijk hiervoor op de volgende pagina: Vervangend diploma bij naamswijziging of geslachtsverandering – DUO.
Denk ook aan nieuwe bankpassen en klantenpassen. Verder kun je je nieuwe achternaam doorgeven aan je verzekeringen, telefoonabonnement en waar je verder nog lid van bent. Ten slotte kun je online accounts aanpassen en nieuwe e-mailadressen regelen.
Hoeveel kost het veranderen van je achternaam?
In 2025 kost het € 835,– om je achternaam of achternamen te laten veranderen door Justis. Je moet dit bedrag voor de behandeling van je aanvraag altijd betalen. Trek je je in of mag je huidige achternaam niet worden gewijzigd, dan krijg je geen geld terug. Je moet het bedrag in één keer betalen. Je kunt het bedrag dus niet in termijnen betalen.
Ook moet je het afschrift van je geboorteakte betalen. Dit kost €17,10 exclusief portokosten.
Verder moet je de kosten betalen voor een nieuw paspoort of een nieuw identiteitsbewijs. Ook moet je de kosten betalen voor een nieuw rijbewijs.
Als je een nieuw diploma of certificaat en/of een nieuwe cijferlijst wilt hebben met je nieuwe achternaam erop, dan moet je per document € 72,– betalen aan DUO.
Bij een C1-procedure komen de kosten voor de psycholoog of psychiater er nog bij. Het hangt af van de psycholoog of psychiater hoeveel je moet betalen. Meestal ben je tussen de € 100,– en € 300,– kwijt.
Ga je in beroep bij de rechtbank of in hoger beroep bij de Raad van State, dan moet je ook de kosten voor een advocaat betalen. Bij een advocaat kun je navragen hoeveel het ongeveer gaat kosten, bijvoorbeeld door even te bellen hierover. Kun je de kosten van een advocaat niet (helemaal) betalen? Dan kun je soms gesubsidieerde rechtsbijstand (een pro deo advocaat) krijgen.
Wijziging van de achternaam van je kind(eren)
Heb je een of meerdere kinderen, heb je gezag over jouw kinderen en hebben zij jouw achternaam? Dan krijgen zij automatisch jouw nieuwe achternaam. Heb je geen gezag, dan krijgen jouw kinderen niet jouw nieuwe achternaam.
Als je ook je adoptie wilt herroepen
Stel dat je je adoptie wilt herroepen (terugdraaien): daarvoor moet je naar de rechter en heb je een advocaat nodig. In de procedure bij de rechter kun je ook vragen om je achternaam te veranderen.
Wat kan INEA voor je betekenen?
Het veranderen van je achternaam is een belangrijke keuze. Medewerkers van het loket luisteren naar jouw verhaal en denken met je mee. Ze kunnen je uitleg geven over de stappen die je moet nemen om je achternaam te veranderen. Ze kunnen je ook uitleggen hoe je het aanvraagformulier invult. Verder kunnen ze je helpen om een psycholoog of psychiater te vinden die de verklaring psychische hinder voor je kan maken. Zo weet je precies wat je kunt verwachten.
Je hebt geen advocaat nodig voor het wijzigen van je achternaam. Wil je toch dat een advocaat je helpt, bijvoorbeeld bij het invullen van het aanvraagformulier, dan kan dat. Een advocaat kost wel geld. Maar soms hoef je een advocaat niet (volledig) te betalen. INEA kan je helpen bij het vinden van een advocaat.
Heb je vragen over de juridische kant van adoptie, wil je je achternaam veranderen of zoek je andere informatie? Neem dan contact met ons op.
Op onze website vind je ook artikelen over andere belangrijke onderwerpen. Er is bijvoorbeeld informatie over hoe je je voornaam kunt veranderen. Dit is een andere procedure dan het veranderen van je achternaam. Verder kun je lezen hoe je je geboortedatum of geboorteplaats kunt aanpassen op je geboorteakte of hoe je de namen van je biologische oudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen. kunt wijzigen of toevoegen op je geboorteakte. En heb je helemaal geen geboorteakte? Ook daarover hebben we een artikel dat uitlegt wat je dan kunt doen.
INEA schrijft haar artikelen zelf, tenzij anders vermeld. Dit artikel is gebaseerd op artikel 7 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, het Besluit geslachtsnaamwijziging, de Regelen betreffende verzoeken tot naamswijziging en tot naamsvaststelling en de informatie die wordt gegeven op www.justis.nl/producten/naamswijziging. Ben je onjuiste informatie tegengekomen of is het artikel onvolledig? Laat het ons weten door te mailen naar pr@inea.nl.
