Soms is er maar weinig bekend over de achtergrond van een geadopteerde en hun oorspronkelijke identiteit. Uit het rapport van Commissie Joustra blijkt dat tijdens de zoektochten relatief vaak informatie of documenten naar boven komen die niet kloppen. Zo kan bijvoorbeeld in je geboorteakte een verkeerde geboortedatum staan. Je kan ervoor kiezen om deze te laten wijzigen. Maar dat is niet eenvoudig. Het is niet alleen een emotioneel proces, maar ook een ingewikkeld proces.
De procedure
Als er in de geboorteakte een verkeerde geboortedatum staat vermeld, kan de geadopteerde vragen om deze te verbeteren. Als het gaat om kennelijke schrijf- of spelfouten of een kennelijke misslag (lees: een fout die voor eenieder op het eerste gezicht als zodanig herkenbaar is) dan kunnen deze zonder tussenkomst van de rechtbank worden verbeterd door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Is er sprake van een kennelijke misslag? Dan heeft de ambtenaar van de burgerlijke stand toestemming nodig van het Openbaar Ministerie voor de verbetering. Weigert de ambtenaar van de burgerlijke stand de akte te wijzigen? Dan moet het verzoek aan de rechtbank worden voorgelegd.
Als het om meer dan een kennelijke schrijf- of spelfout of een kennelijke misslag gaat, kan je overgaan tot een verzoek om je geboortedatum te laten wijzigen. Het verzoek om je geboortedatum te wijzigen zal aan de rechter moeten worden voorgelegd. Dit kan alleen via een advocaat. Je moet als geadopteerde stellen en bewijzen dat de in de geboorteakte genoemde geboortedatum niet juist is. Daarnaast moet je bewijzen wat dan wel de werkelijke geboortedatum is. Aan dit bewijs worden hoge eisen gesteld.
Alle gegevens van inwoners van Nederland worden opgeslagen in de Basisregistratie Personen (hierna: BRP). Er worden hoge eigen gesteld aan het wijzigen van de geboortedatum, omdat het wenselijk is dat alle informatie die in het BRP terecht komt betrouwbaar is. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor het bijhouden van de BRP. Het is hun taak om toe te zien op de betrouwbaarheid, geloofwaardigheid, juistheid en integriteit van de in de BRP genoemde gegevens. Als gegevens in de BRP worden vervangen door andere gegevens lijkt het alsof de informatie in het BRP niet betrouwbaar is. Het is daarom belangrijk om goed onderzoek te doen voordat je een verzoek tot wijziging van je geboortedatum indient. Om je geboortedatum te kunnen wijzigen moet vaststaan dat:
- De oude gegevens inderdaad onjuist zijn;
- De nieuwe gegevens juist zijn;
- De nieuwe gegevens en de oude gegevens op dezelfde persoon betrekking hebben.
Uit de praktijk blijkt dat het lastig is om dit aan te tonen. Vooral bij interlandelijke adoptie, want daar is de buitenlandse geboorteakte hét belangrijkste document om de geboortegegevens van de geadopteerde aan te tonen. Toch kunnen er onjuiste gegevens op staan of kan dit document zelfs helemaal ontbreken. Soms is een geboorteakte voorzien van zogenoemde legalisatiestempels. Dit betekent dat de geboorteakte ‘echt’ en ‘origineel’ is. Maar nu blijkt dat zelfs aktes met de juiste legalisatiestempels onjuiste inhoud kunnen bevatten. Zo komt de informatie over de geadopteerde verkeerd in Nederland terecht. Het is aan jou om aan te tonen dat deze informatie verkeerd is. Dit kan je bijvoorbeeld doen door de juiste geboorteakte te laten zien. Andere documenten of verklaringen kunnen je helpen om aan te tonen dat de geboortedatum op de geboorteakte onjuist is. Voorbeelden hiervan zijn:
- Een botonderzoek waaruit blijkt dat de leeftijd niet juist is;
- Een verklaring van een school dat de leeftijd niet juist is;
- Een verklaring van een arts dat de leeftijd niet juist is;
- Getuigen die verklaren dat de leeftijd niet juist is.
Het is mogelijk dat je geen geboorteakte uit het land van herkomst in bezit hebt. Ook dan is het mogelijk om met de hulp van andere documenten of verklaringen aan te tonen dat je geboortedatum in het BRP onjuist is.
Een verzoek bij de rechtbank indienen
Als je zeker weet dat je geboortedatum onjuist is, en je deze wilt laten wijzigen in het BRP, kan je een verzoek indienen bij de rechtbank. Het is verplicht om je bij te laten staan door een advocaat. Een advocaat kan adviseren over de mogelijkheden om jouw geboorteakte aan te laten passen.
De rechter kan het verzoek om je geboortedatum toewijzen of afwijzen. Als de rechter het verzoek toewijst, is hij het eens met het feit dat de geboortedatum aangepast moet worden. De geboortedatum zal dan ook daadwerkelijk op de geboorteakte gewijzigd worden. In het geval dat de geboorteakte niet in Nederland is opgemaakt, zal de gewijzigde geboortedatum moeten worden vermeld op de akte van inschrijving van de geboorteakte. Die akte is opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Den Haag.
De kosten
Het is mogelijk om je geboortedatum te wijzigen. Over dit verzoek moet een rechter beslissen. Hier zitten kosten aan verbonden. Om een verzoek in te dienen bij de rechtbank moet je griffierechten betalen. Dit zijn kosten voor de behandeling van de zaak bij de rechter. De hoogte van het griffierecht wordt elk jaar opnieuw bepaald en verschilt bij een (natuurlijk) persoon of een bedrijf. Het griffierecht bedraagt dit jaar (in 2024) € 320,- voor personen. Wanneer een geadopteerde een verzoek indient, zal het griffierecht voor personen moeten worden betaald. Dit griffierecht moet binnen vier weken na het indienen van het verzoek betaald zijn. Op de site van de rechtspraak kun je meer lezen over het griffierecht. Heb je een laag inkomen en kan je dit niet betalen? Dan kan je bij de gemeente bijzondere bijstand aanvragen voor de griffiekosten. De gemeente bepaalt of je de bijzondere bijstand ook ontvangt. Voor meer informatie kun je contact opnemen met je eigen gemeente.  Â
Ook is het verplicht om je bij een dergelijk verzoek bij te laten staan door een advocaat. Een advocaat heeft een uurtarief. In sommige gevallen worden bepaalde werkzaamheden voor een vast bedrag verricht. Voor meer informatie over de kosten kan je vooraf bij een advocaat advies inwinnen, door bijvoorbeeld even te bellen. Kan je de kosten van een advocaat niet of slechts gedeeltelijk betalen? Mogelijk kom je in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit betekent dat de kosten geheel of gedeeltelijk voor je worden zullen betaald. Hoeveel subsidie je ontvangt hangt af van je inkomen en eigen vermogen. Meer informatie over gesubsidieerde rechtsbijstand kan je op de site van de Rijksoverheid vinden.  
Wat kan INEA voor jou betekenen?
Het wijzigen van je geboortedatum is een beslissing die je niet zomaar maakt. INEA kan jou helpen bij het maken van deze keuze. Medewerkers van het loket kunnen een luisterend oor bieden voor jouw verhaal en de afwegingen die je moet maken. Ook kunnen de medewerkers van het loket je uitgebreid informeren over de procedure van het wijzigen van je geboortedatum en meenemen langs alle verschillende stappen en fases hiervan. Zo kan er meer uitleg gegeven worden over de documenten die je kunnen helpen bij het aantonen van een onjuiste geboortedatum, de beoordeling van de rechter en ervaringen van anderen op dit gebied.
Heb je al besloten dat je je geboortedatum wilt wijzigen? Dan kan INEA je helpen bij het vinden van een advocaat. Op basis van jouw wensen en onze database kan er een geschikte advocaat aan je gekoppeld worden die jou bijstaat in het verzoek tot wijzigen van jouw geboortedatum. Daarnaast kan er een standaardbrief overhandigd worden, welke je naar de advocaat kan toesturen. In deze brief staat alle relevatie informatie die nodig is en welke je zelf nog verder moet aanvullen. Daarbij kan INEA met je meekijken naar de kosten die verbonden zijn aan de procedure.
Kortom, heb jij vragen over juridische aspecten van je adoptie, denk jij erover om je geboortedatum te laten wijzigen of heb je behoefte aan andere informatie? Neem dan contact met ons op!
INEA schrijft haar artikelen zelf, tenzij anders vermeld. Ben je onjuiste informatie tegengekomen of is het artikel onvolledig? Laat het ons weten door te mailen naar pr@inea.nl.
