Op 15 maart 2024 heeft demissionair minister Weerwind, minister voor Rechtsbescherming, een brief geschreven aan de Tweede Kamer over de oprichting van de nieuwe bemiddelingsorganisatie bij interlandelijke adoptie. De stichting zal de naam Interlandelijke Adoptiebemiddeling Nederland, oftewel IAN, dragen. In dit artikel leggen we uit hoe de oprichting van IAN tot stand is gekomen en wat de plannen van de Tweede Kamer zijn.
Op 15 maart 2024 heeft demissionair minister Weerwind, minister voor rechtsbescherming, een brief geschreven aan de Tweede Kamer over de oprichting van de nieuwe bemiddelingsorganisatie bij interlandelijke adoptie. De stichting zal de naam Interlandelijke Adoptiebemiddeling Nederland, oftewel IAN, dragen.
In zijn brief geeft de demissionair minister aan dat de Commissie Joustra in 2021 heeft vastgesteld dat er in het verleden op grote schaal misstanden plaats hebben gevonden bij adoptieprocedures en dat de kans op deze misstanden ook in de toekomst nog aanwezig is. Dit vanwege kwetsbaarheden in het adoptiesysteem. Dit leidde destijds tot een tijdelijke adoptiestop.
In april 2022 heeft het kabinet besloten dat interlandelijke adoptie als mogelijkheid toch blijft bestaan. Wel moest het systeem extra maatregelen omvatten om de kans op misstanden zo klein mogelijk te maken. Eén van de maatregelen die bijvoorbeeld getroffen moest worden, is de oprichting van één centrale bemiddelingsorganisatie. Deze organisatie dient in de plaats te komen van de huidige vier bemiddelende organisaties: Wereldkinderen, Stichting Meiling, A New Way en Nederlandse Adoptie Stichting. De nieuwe centrale organisatie zal verantwoordelijk zijn voor het bemiddelen van adopties en het waarborgen van de kwaliteit en integriteit van de adoptieprocedures.
Door de bemiddeling centraal te organiseren, extra eisen te stellen aan de organisatie en het overheidsgezag en het toezicht te versterken zal volgens demissionair minister Weerwind een belangrijke verbeterslag gemaakt worden in het adoptiesysteem. Deze maatregelen zullen er volgens de demissionair minister dan ook voor moeten zorgen dat de kans op misstanden in de toekomst aanzienlijk daalt.
Wettelijke verankering
Gezien de behoefte aan publieke sturing bij adoptiebemiddeling, is er gekeken naar de beste vorm voor een organisatie die dit gaat doen. In lijn met het advies van Andersson Elffers Felix (AEF) is er gekozen voor een stichting als rechtsvorm. Deze stichting, IAN, wordt opgezet terwijl de bestaande en eerder genoemde organisaties langzaam afbouwen en stoppen met hun werkzaamheden. Het streven is dat IAN vanaf juli 2024 is opgericht, zodat de IAN kan beginnen met voorbereidende werkzaamheden. Denk hierbij aan het werven van personeel en het maken van afspraken met landen voor een goede overgang.
Op dit moment is er een concept opgesteld voor de statuten van stichting IAN. In de concept statuten worden de taken en verplichtingen beschreven. Ook de verhouding tussen de demissionair minister en IAN is verder uitgewerkt in de statuten. Zo benoemt de demissionair minister bijvoorbeeld de voorzitter van de raad van toezicht en is de toestemming van de demissionair minister nodig voor een wijziging van statuten of een ontbinding van de stichting.
Ook wordt op dit moment de wet die gaat over het adopteren van kinderen uit andere landen herzien en waar nodig aangepast: de Wet Opneming Buitenlandse Kinderen ter Adoptie (WOBKA). De demissionair minister wijst in deze vernieuwde wet de centrale bemiddelingsorganisatie aan als enige organisatie voor de bemiddeling bij interlandelijke adoptie. Deze organisatie, en wat ze moet doen, wordt duidelijk in de wet gezet. Tevens zal het toezicht in de adoptieketen worden versterkt en een plek krijgen in deze wetgeving. De procedure voor de herziening van de WOBKA kan echter nog een tijdje duren. Tot die tijd zal IAN zich moeten houden aan de voorwaarden in de huidige WOBKA. Naast de al geldende voorwaarden, zal IAN zich moeten houden aan de aanvullende voorwaarden die speciaal voor haar zijn opgesteld. Deze voorwaarden zien onder meer op de kwaliteit van de dienstverlening, de verbinding met andere partners in de adoptieketen, de organisatie, de medewerkers en het financieel kader. Hiermee wordt geborgd dat IAN, vooruitlopend op de nieuwe adoptiewet, al zoveel mogelijk handelt volgens de aangescherpte eisen.
INEA volgt de ontwikkelingen nauwgezet.
Verder lezen
- Wetwijzigingstraject WOBKA
- Concept statuten Stichting Interlandelijke Adoptiebemiddeling Nederland | Tweede Kamer der Staten-Generaal
- Adviesbrief Algemene Rekenkamer over oprichting Stichting interlandelijke adoptiebemiddeling Nederland – Overleg op grond van artikel 4.7 Comptabiliteitswet 2016 | Tweede Kamer der Staten-Generaal
- Beslisnota bij Kamerbrief Voorhang oprichting stichting Interlandelijke Adoptie Nederland | Tweede Kamer der Staten-Generaal
- Kamerbrief: Voorhang oprichting stichting Interlandelijke Adoptie Nederland
