Als geadopteerde is het van belang om op de hoogte te zijn van de wetgeving die je leven mogelijk beïnvloedt. Op dit moment werkt de wetgevende macht aan een herziening van de Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie (Wobka). Deze herziening was oorspronkelijk gericht op het actualiseren van de wet en het verstevigen van het toezicht. Echter, met de recente ontwikkelingen waarbij een adoptiestop is ingesteld, ligt de focus nu vooral op nazorg en dossiers. In dit artikel leggen we uit hoe het herzieningsproces van de Wobka verloopt en waar jij als burger inspraak kunt hebben.
INEA heeft de afgelopen tijd meerdere vragen binnengekregen over hoe zo’n traject van een wetsherziening in zijn werking gaat. De herziening van de Wobka heeft namelijk grote gevolgen voor zowel (overheids-) instanties als burgers en organisaties die te maken hebben met adoptie. In dit artikel zullen we je dan ook meenemen in het proces van de wetsherziening van de Wobka en waar in het proces er inspraak mogelijk is.
Wat is de Wobka?
In 1989 trad de Wobp in werking. Hierin werd de beginseltoestemming voor aspirant adoptieoudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen. geïntroduceerd. In 1998 werd deze wet omgedoopt naar de Wobka en kwam er meer overeenstemming gebaseerd op het Haags adoptieverdrag. Daarmee werden de richtlijnen ook strenger en werden deze verder uitgebreid. Vanaf de komst van de Wobka was het niet meer mogelijk om zonder beginseltoestemming te adopteren. Door de jaren heen hebben we veel geleerd over wat adoptie betekent voor kinderen. De wereld is veranderd en nu kijken we anders naar wat goed is voor een kind. Het Joustra-rapport benadrukt bijvoorbeeld dat er in landen van herkomst nu meer opvangmogelijkheden zijn. Ook denken mensen nu anders over adoptie; het is niet altijd alleen maar goed, er gebeuren soms ook verkeerde dingen. Deze problemen zijn een belangrijke reden waarom er nu een stop is op interlandelijke adopties.
Doelstellingen van de Wobka
De Wobka stelt belangrijke regels vast, zoals:
- Beginseltoestemming: Vanaf het ingaan van deze wet is het niet meer mogelijk om een buitenlands kind te adopteren zonder voorafgaande toestemming;
- Regulering van bemiddeling: Regulering van bemiddeling door middel van een vergunningstelsel. Op dit moment is het verboden om zonder vergunning te bemiddelen bij adopties. Dit met als doel om financiële uitbuiting tegen te gaan. Een vergunninghouder mag dan ook geen winst maken met de adopties.
- Toezicht en controle: Vanaf het jaar 1998 ligt deze verantwoordelijkheid bij de Inspectie Jeugdhulpverlening.
- Zorgvuldige afstandsprocedure: In deze wet is ook opgenomen dat adoptieouders aan de hand van belangrijke papieren moeten kunnen aantonen dat de afstandsprocedure naar behoren is geregeld. Dit met het idee dat kinderhandel kan worden voorkomen. Helaas is uit het Joustra rapport gebleken dat dit niet gelukt is.
Het herzieningstraject van de Wobka
Tijdens de herziening van de Wobka hebben er verschillende momenten plaatsgevonden waarop betrokkenen input konden leveren. Onderwerpen zoals beginseltoestemming, de centrale bemiddelingsorganisatie IAN, nazorg, toezicht en controle, gegevensverwerking (AVG), dossiervorming en archivering stonden centraal. Het ministerie heeft reflectiesessies en ketenoverleggen georganiseerd, waar belanghebbenden en organisaties zoals de Centrale Autoriteit, Fiom, de Inspectie Justitie en Veiligheid, de Raad voor de Kinderbescherming, Wereldkinderen en INEA hun feedback konden geven. Het ministerie van Justitie en Veiligheid verwerkt deze feedback en past de wettekst aan waar nodig.
Door de huidige adoptiestop worden veel van deze onderwerpen niet meer besproken voor de nieuwe wet. Sommige onderwerpen hoeven namelijk niet meer terug te komen in de nieuwe wet als er geen nieuwe adopties meer mogelijk zijn. Echter, onderwerpen zoals nazorg en dossiers blijven belangrijk, ook bij een adoptiestop. Minister Weerwind had al stappen gezet richting de vorming van de centrale bemiddelingsorganisatie IAN en de selectie van landen van herkomst, maar deze trajecten zijn momenteel stopgezet.
