Een adoptiedossier kan voor jou, als geadopteerde, van groot belang zijn. Als bron van informatie over jouw herkomst, als vindplaats van relevante documenten en als onderdeel van jouw geschiedenis. De inhoud van een adoptiedossier kan jou helpen jouw biologische afkomst te achterhalen en meer te weten te komen over jouw achtergrond en familiegeschiedenis. Dit kan cruciaal zijn voor het verder vormen van je identiteit en het begrijpen van jouw plaats in de wereld. Maar, waar kan je je adoptiedossier vinden?
Omdat de vastlegging van de adoptie per land verschillend is en niet alle dossiers hetzelfde zijn opgebouwd, zijn er verschillende plekken waar jij terecht kunt om informatie over jouw adoptiedossier op te vragen. Dossiers worden gedurende het hele adoptieproces opgebouwd. Behalve bij je adoptieoudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen., is er ook informatie te vinden in de archieven van betrokken instanties in Nederland en in je geboorteland. Je kunt contact opnemen met een aantal organisaties om te achterhalen of er informatie over jou beschikbaar is en om jouw adoptiedossier op te vragen. Lees hier meer over in het artikel: Inzage in adoptiedossiers: Hoe werkt dat per dossierhouder? Zelfs kleine stukjes nieuwe informatie kunnen je misschien verder helpen in het helder krijgen van het proces en jouw gehele verhaal.
Houd er rekening mee dat organisaties die dossiers beheren, op basis van privacywetgeving zorgvuldig moeten afwegen welke gegevens zij wel en niet kunnen delen. Nadat je een verzoek hebt ingediend, wordt dit per geval beoordeeld.
Hieronder kun je alle personen, plekken en organisaties vinden waar je (delen van) jouw dossier kunt opvragen:
Adoptiedossier opvragen
1. Jouw adoptieouders:
Jouw adoptieouders hebben vaak een eigen dossier met alle formulieren en stukken die zij tijdens het proces verkregen en verzameld hebben. Hierin kan relevante informatie staan. Dat kan officiële informatie zijn, die zij weer van de instanties of vergunninghouder hebben ontvangen. Het kan ook informele informatie zijn, die ze zelf toen hebben verzameld en bewaard. Ten tijde van de adoptie in jouw land van herkomst zal er ook meer informatie zijn gedeeld, door lokale instanties of de rechter ter plaatse. Deze informatie hebben adoptieouders vaak zelf meegekregen. Soms ontbreken in dat dossier, in verband met de privacy, de adresgegevens van jouw biologische oudersIn het Nederlands gebruiken we veel verschillende woorden voor ouders na afstand en adoptie. Iedereen gebruikt eigen woorden voor deze relaties en geeft een eigen betekenis aan deze woorden. Dat betekent dat twee personen hetzelfde woord op een andere manier kunnen interpreteren en gebruiken. Ook kunnen verschillende woorden, verschillende emoties oproepen. Dat betekent dat hetzelfde woord voor twee mensen anders kan voelen. Via een vragenlijst onderzocht INEA welke woorden we als expertisecentrum interlandelijke adoptie in wording het beste kunnen gebruiken. De uitkomst hiervan helpt ons om bepaalde woorden te kiezen. We zijn ons ervan bewust dat elk woord dat we uiteindelijk kiezen voor iedereen persoonlijk voordelen en nadelen kan hebben. We volgen als INEA de huidige maatschappelijke en wetenschappelijke discussie rondom het gebruik van taal met veel aandacht en blijven ons taalgebruik, in samenspraak met de Redactieraad en de Adviesraad, evalueren en waar nodig aanpassen.. Het kan zijn dat jouw adoptieouders geen compleet dossier (meer) hebben of dat je het niet (meer) kunt navragen. In dat geval kun je verder zoeken bij een van de andere instanties zoals hieronder genoemd.
2. De adoptieorganisatie/vergunninghouder:
De organisatie of het adoptiebureau die jouw adoptieouders heeft geholpen om de adoptie tot stand is brengen heeft een eigen dossier over de adoptie. Zij hebben vaak toegang gehad tot de adoptiegegevens van de betrokken organisaties in het land van herkomst. De vergunninghoudersVergunninghouders zijn de organisaties die een vergunning hebben van het ministerie van Justitie en Veiligheid om te bemiddelen bij interlandelijke adoptie. in Nederland hebben dossiers bewaard en in hun eigen archieven opgeslagen. Niet alle vergunningshouders die ooit betrokken waren bij adopties naar Nederland zijn nog actief. Veelal hebben zij hun archieven met daarin de adoptiedossiers overgedragen aan andere vergunninghouders. Ook zal een gedeelte van de dossiers overgedragen worden aan het Nationaal Archief. Als je weet welke organisatie heeft bemiddeld tussen jouw adoptieouders en de adoptie-instanties in jouw land van herkomst, kun je hen benaderen. Zij kunnen je mogelijk verder helpen door inzage te verlenen in jouw dossier. Ook hebben zij vaak veel kennis over jouw land van herkomst en de omstandigheden ten tijde van de adopties uit dit land. Deze informatie kan waardevol zijn voor het vormen van een beeld bij de situatie van toen. Kijk hiervoor op de site van de desbetreffende organisatie. Weet je niet via welke organisatie je naar Nederland bent gekomen? Neem dan contact op met INEA; wij kijken met je mee naar de volgende stap.
3. De Centrale Autoriteit Internationale Kinderaangelegenheden (Ca IKA):
De CA IA is een organisatie die toezicht houdt op alle interlandelijke adopties in Nederland. De CA IA is onderdeel van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Hun taak is om de kwaliteit en zorgvuldigheid van interlandelijke adopties te waarborgen. Tijdens het gehele adoptietraject dat aspirant-ouders doorlopen komen ze ten minste één- of tweemaal in aanraking met de CA IA. De CA IA bouwt een eigen dossier op waar relevante informatie in wordt bewaard over jouw adoptie. De dossiers worden bewaard in een centraal register, genaamd het Adoptieregister. Dit register is niet openbaar toegankelijk, maar geadopteerde kunnen een verzoek indienen bij de CA IA om hun eigen dossier in te zien. Je kunt contact opnemen met de CA IA door hen een e-mail te sturen.
4. De Raad voor de Kinderbescherming:
Als de adoptie in Nederland heeft plaatsgevonden, is het mogelijk dat de Raad voor de Kinderbescherming meer informatie heeft over jouw adoptie. Voorafgaand aan elke adoptie in Nederland voert de Raad voor de Kinderbescherming namelijk een gezinsonderzoek uit, waarbij onder meer wordt gekeken naar de motivatie en omstandigheden van aspirant-ouders. Aspirant-adoptieouders hebben een positief advies dat uit het onderzoek volgt nodig om verder te kunnen in het adoptieproces. Het is dus mogelijk dat de Raad voor de Kinderbescherming informatie bezit over jouw adoptie. Via de website van de Raad voor de Kinderbescherming vind je verschillende mogelijkheden om contact op te nemen.
5. De rechtbank behorende bij jouw woonplaats:
Je kunt informatie over jouw adoptie opvragen bij de rechtbank behorende tot jouw eerste woonplaats in Nederland. De kans is groot dat jouw ouders na aankomst in Nederland naar de rechtbank zijn gegaan om jouw aankomst en de adoptie af te ronden. Als dat het geval is, kun je waarschijnlijk het adoptievonnis en andere processtukken opvragen. Mogelijk zit er relevante informatie in het vonnis of in de bijlagen. Rechtbanken hanteren voor vonnissen een oneindige bewaartermijn. Vaak zijn gerechtelijke dossiers de eerste 10 tot 20 jaar bij de rechtbank op te vragen. Daarna gaan de archieven over naar Regionale Bewaarplaatsen, ook wel provinciale bewaarplaatsen of depots. Via de rechtbank kun je opvragen of er over jouw adoptie een dossier is en waar het nu is opgeslagen. Mocht je de naam hebben van de advocaat die destijds de procedure heeft gevoerd, dan zou je eventueel bij die advocaat of diens kantoor kunnen navragen of zij nog een dossier hebben. De bewaartermijn van advocatendossiers en de bewaarplicht van een advocaat is wel korter dan die van de rechtbanken. Via de website van Rechtspraak vind je verschillende mogelijkheden om contact op te nemen.
6. Het Nationaal Archief
Het Nationaal Archief is ook een van de plekken waar een deel van alle adoptiedossiers en rechtbankstukken met betrekking tot interlandelijke adoptie worden bewaard. De dossiers die hier worden bewaard, worden permanent opgeslagen. Het is de bedoeling dat het aantal dossiers dat hier in bewaring ligt steeds meer zal uitbreiden. Het uiteindelijke doel is dat alle dossier bij 1 instantie kunnen worden opgevraagd en dus bij 1 instantie worden bewaard. Deze uitbreiding zal echter stapsgewijs gaan.
Als je een aanvraag indient voor inzage in je dossier, moet je rekening houden met de behandeltijd voor het standaardonderzoek van het Nationaal Archief. Dit is 6 tot 8 weken. Tijdens dit onderzoek wordt er gekeken naar het archief van de Raad voor de Kinderbescherming tot 1970 (welke echter niet volledig is overgebracht), het archief van de Centrale Adoptieraad (van de jaren 1956-1973) en de Centrale Adoptiedocumentatie (van de jaren1974-1999). Ook kan je een verzoek doen tot uitgebreider onderzoek. Voor dit onderzoek wordt er ook in de rechtbankarchieven van Zuid-Holland (indien van toepassing) en in de archieven van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gezocht. De behandeltijd voor een uitgebreider onderzoek is 12 weken.
Wil je meer weten over welke dossiers er inmiddels zijn overgebracht naar het Nationaal Archief of hoe je een inzageverzoek bij het Nationaal Archief kan indienen? Bekijk dan deze website: Interlandelijke adoptie 1957-1999 | Nationaal Archief.
7. Immigratie en Naturalisatiedienst (IND)
Het is mogelijk dat er adoptiedocumentatie beschikbaar is bij de IND. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan een IND-aanvraagformulier of beginseltoestemming. Meestal zal je geen buitenlandse documenten terugvinden in deze dossiers. Welke documentatie er precies in je dossier zit, hangt af van de periode waarin het dossier is opgemaakt. Bekijk hiervoor de tijdlijn in ons artikel Inzage in adoptiedossiers: hoe werkt dat? – INEA.
Voor aanvragen om inzage van dossier die komen uit de periode vóór 2002 kan er een inzage verzoek worden gestuurd naar archiefvragen.ind@ind.nl. Voor dossiers die zijn opgesteld na deze periode kan er een inzageverzoek worden ingediend via deze link Verzoek om stukken of gegevens uit uw IND-dossier | IND.
8. Ministerie van Buitenlandse Zaken
Bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken zou ook adoptiedocumentatie kunnen liggen. Hier liggen persoonsdossiers die zijn opgesteld door Nederlandse ambassades in het buitenland. Denk hierbij aan visumaanvragen en aanvragen voor noodpaspoorten. De documenten die bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken liggen, moeten in principe ook bij het ministerie van Justitie en Veiligheid liggen.
Als je deze documenten wilt inzien, kun je een AVG-verzoek indienen. Je kunt in jouw aanvraag vragen of er bij hen documenten liggen op jouw naam. Een AVG-inzageverzoek kun je online indienen via avg-verzoeken@minbuza.nl of via de post door middel van het postadres:
Ministerie van Buitenlandse Zaken
Directie Open Overheid (DOO)
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Sinds dit jaar (2025) hebben de documenten die hier worden bewaard een onbepaalde bewaartermijn. Eerst was dit 3 jaar. De kans is dus erg klein dat de documenten waarnaar je opzoek bent, hier zijn terug te vinden. Het is wel mogelijk dat sommige papieren dossiers nog aanwezig zijn, ook als ze formeel al vernietigd hadden moeten worden.
Wat kan INEA voor jou betekenen?
Met alle verschillende vindplaatsen van informatie is het begrijpelijk als je niet weet waar je moet beginnen of dat het zetten van een eerste stap moeilijk kan zijn. INEA kan je op weg helpen in de zoektocht naar meer informatie over jouw adoptie. Dit doen wij door bijvoorbeeld het maken van een stappenplan en door voorbeeldbrieven op te stellen om informatie op te vragen. We nemen je mee in het proces en willen naast je staan bij elke stap. Zou je graag begeleiding willen tijdens het opvragen van stukken uit je dossier of zou je hier gewoon eens over willen praten? Dat kan. Neem dan contact met ons op.
Update november 2024
Vermelding van het Nationaal Archief
Update augustus 2025
Vermelding van Immigratie en Naturalisatiedienst en Ministerie van Buitenlandse Zaken
Update november 2025
Update informatie over het Nationaal Archief, Immigratie en Naturalisatiedienst en Ministerie van Buitenlandse Zaken
